Z dniem 01.07.2018 r. zaczną obowiązywać przepisy wprowadzające zupełnie nowy sposób rozliczeń w podatku VAT. Mianowicie mowa tu o mechanizmie podzielonej płatności -inaczej zwana jako split payment.
Model podzielonej płatności polega na automatycznym podziale płatności za daną fakturę na dwa strumienie tj. kwotę netto i kwotę VAT. Ta pierwsza miałaby trafiać od razu na rachunek rozliczeniowy dostawcy towaru lub usługi natomiast kwota podatku wynikająca z danej faktury miałaby trafiać na specjalny rachunek VAT dostawcy przypisany do rachunku rozliczeniowego.
Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności w ocenie ustawodawcy ma na celu uszczelnienie systemu VAT oraz poprawę ściągalności tego podatku. Split payment w formie w jakiej będzie obowiązywał od 01.07.2018 r. – przynajmniej w początkowym etapie jego funkcjonowania – będzie mechanizmem całkowicie dobrowolnym i to do uznania nabywcy towaru lub usługi należeć będzie decyzja o stosowaniu tej metody. Nie da się ukryć, że split payment niesie ze sobą pewne ryzyko dla płynności finansowej z uwagi na ograniczoną możliwość dysponowania środkami na rachunku VAT. Jednakże, aby podzielona płatność zaczęła odnosić efekt uszczelniający i zniwelować niedogodności związane ze split payment dla podatników, ustawodawca przewidział pewne korzyści, które mają zachęcać podatników do używania tego instrumentu.
Pierwszą z nich, jaką przewiduje przepis art. 108c ustawy VAT w brzmieniu od 01.07.2018 r., jest zniesienie solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania sprzedawcy dotyczące towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT (tzw. towary wrażliwe) – do wysokości kwoty podatku VAT wynikającej z faktur, które zostały uregulowane przez nabywcę przy użyciu podzielonej płatności.
Drugą korzyścią jest brak zastosowania przepisów art. 112b i 112c ustawy VAT dotyczących dodatkowego zobowiązania w podatku VAT (tzw. stawki sankcyjne 20%, 30% i 100% – również do wysokości kwoty podatku VAT wynikającej z faktur opłaconych w ramach split payment).
Kolejną korzyścią jest wyłączenie przepisów art. 56b Ordynacji podatkowej w zakresie tzw. sankcyjnej stawki odsetek – jeżeli kwota podatku naliczonego wykazanego w deklaracji składanej za dany okres rozliczeniowy wynika z 95% faktur opłaconych za pośrednictwem podzielonej płatności.
Powyższe zachęty nie będą jednak miały zastosowania, jeżeli podatnik płacąc przy użyciu podzielonej płatności miał wiedzę, że regulował płatności m.in. za tzw. puste faktury lub wystawione przez podmiot nieistniejący.
Ponadto, podatnicy uiszczający swoje zobowiązania z rachunku VAT przed terminem jego zapłaty za dany okres rozliczeniowy będą mogli skorzystać z niewielkiej premii wyliczonej na podstawie wzoru określonego w ustawie.
Kolejną istotną korzyścią jest możliwość otrzymania przyśpieszonego, bo 25 dniowego zwrotu podatku VAT. Zwrot ten będzie dokonywany przez organ podatkowy w nieprzekraczalnym terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji VAT bez dodatkowych warunków, jakie są wymagane przy obecnym 25 dniowym zwrocie podatku (m.in. warunków opłacenia faktur za pośrednictwem zgłoszonego konta do US) i niezależnie od tego czy w danym okresie uregulowaliśmy jakąkolwiek fakturę z użyciem podzielonej płatności. Zwrot ten dokonywany będzie jednak na specjalny rachunek VAT- w związku z tym, że podatnik ma ograniczoną swobodę dysponowania środkami na nim zgromadzonymi będzie to korzyść dyskusyjna.
Potencjalnie korzystanie ze split payment może być oceniane jako jedna z form zachowania tzw. należytej staranności. Trzeba jednak powiedzieć, iż wynika to z niedawno wydanej przez MF Metodyki oceny dochowania należytej staranności. Niestety dokument ten nie ma mocy wiążącej, w związku z tym można powiedzieć, że jest to nieformalna zachęta.
Przewidziane przez ustawodawcę rozwiązania mające zwiększyć popularność podzielonej płatności wśród podatników należy ocenić jako skromne. Na pewno decyzja o wyborze stosowania mechanizmu podzielonej płatności jaką będzie musiał podjąć podatnik – nabywca uwarunkowana zostanie analizami ekonomicznymi. Aczkolwiek obecne rozwiązania raczej nie będą sprzyjać przyjęciu się split payment u polskich przedsiębiorców.
