Sprzedaż produktów w zestawie stanowi obecnie bardzo popularną strategię marketingową mającą za zadanie podniesienie wyników sprzedażowych przedsiębiorcy. Takie działanie może rodzić jednak poważne implikacje natury podatkowej. Mianowicie produkty w zestawie sprzedawane są za jedną cenę, ale w skład zestawu często wchodzą towary opodatkowane różną stawką VAT. Sprawę dodatkowo komplikuje fakt, iż ustawodawca nie określa wprost jak opodatkować taki zestaw.
Kiedy można zastosować jedną stawkę dla całego zestawu?
Zgodnie z wiodącą linią interpretacyjną i orzeczniczą należy przyjąć, że do zestawów należy co do zasady stosować stawki podatku odrębnie dla poszczególnych jego elementów składowych.
Natomiast do zastosowania tej samej stawki podatku w odniesieniu do obydwu produktów wchodzących w skład zestawu konieczne jest istnienie funkcjonalnego związku pomiędzy towarem podstawowym a towarem do niego dołączonym. Innymi słowy, jeżeli dostawa towarów w zestawie nie ma ścisłego związku gospodarczego, a więc gdy dostawy tych towarów mogą być wykonywane oddzielnie, bez uszczerbku dla ich gospodarczego znaczenia, to nie ma wtedy podstaw do traktowania ich jako jednolite świadczenie opodatkowane jedną stawką właściwą dla dostawy towaru mającego charakter rzeczy głównej.
Jak ustalić cenę towarów wchodzących w skład zestawu?
W związku z tym, iż, co do zasady, należy stosować odrębne stawki podatku dla elementów składowych zestawu, częstą praktyką stało się manipulowanie cenami towarów w celu zaniżenie podatku VAT. Takie działanie polegało na zaniżaniu wartości towaru opodatkowanego stawką podstawową (23%) z jednoczesnym zawyżeniem towaru, który korzysta ze stawki preferencyjnej.
Wyrok NSA z 27 maja 2017 roku sygn. I FSK 1944/15 potwierdził, że sprzedaż zestawu, w którym cena jednego towaru z 23 % stawką podatku VAT jest zaniżona, a cena drugiego towaru z 5% stawką podatku VAT jest zawyżona, należy uznać za sztuczne działanie, stanowiące nadużycie prawa. Zgodnie z ww. wyrokiem transakcje, których dokonanie stanowi nadużycie powinny zostać przedefiniowane w taki sposób, by odtworzyć sytuację, która istniałyby, gdyby nie dokonano transakcji stanowiących nadużycie.
Końcowo, należy podkreślić, ze wyrok ten stoi w opozycji do wyroku NSA z 29 września 2010 roku sygn. I FSK 1778/09, zgodnie z którym brak jest w przepisach prawa normy nakładającej na podatnika obowiązek działania zmierzającego do maksymalizacji zobowiązania podatkowego. Innymi słowy nie ma podstawy prawnej, żeby zakazać podatnikowi ustalenia w ramach zestawu niskiej ceny na alkohol i wysokiej ceny na dodatki z nim sprzedawane.
Konsultant podatkowy/ Aplikant radcowski
Joanna Aleksandrowicz
