Dnia 13 października 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej jako ,,ustawa”), na mocy której utworzony został Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (dalej jako ,,Rejestr BR”). Rejestr jest jawny, a informacje o beneficjentach rzeczywistych zgromadzone w Rejestrze BR udostępniane są nieodpłatnie za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z treścią ustawy przez beneficjenta rzeczywistego należy w szczególności rozumieć osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad daną spółką. W przypadku osoby prawnej (innej niż spółka publiczna) beneficjentem rzeczywistym jest w szczególności udziałowiec lub akcjonariusz klienta, któremu przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej lub osoba, która dysponuje 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, w tym także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu.
Z uwagi na rozbudowaną ustawową definicję beneficjenta rzeczywistego jego prawidłowe ustalenie może niekiedy nastręczać trudności i wymagać przeprowadzenia pogłębionej analizy (w szczególności w przypadku podmiotów o skomplikowanych strukturach). Niemniej ustawa przewiduje, iż w szczególnych przypadkach udokumentowanego braku możliwości jego ustalenia, zgłoszeniu do Rejestru BR, co do zasady, będą podlegać osoby fizyczne zajmujące wyższe stanowiska kierownicze w spółce.
Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych (i ich aktualizacji) są obowiązane:
- spółki jawne,
- spółki komandytowe,
- spółki komandytowo-akcyjne,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółki akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych),
- od 1 marca 2020 r. także prosta spółka akcyjna.
Wśród informacji podlegających zgłoszeniu do Rejestru BR należy wskazać dane identyfikacyjne spółki (tj. nazwa, forma organizacyjna, siedziba, numer KRS oraz NIP) oraz dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki (tj. w szczególności imię i nazwisko, obywatelstwo, informacja o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu).
Zgłoszenia do Rejestru BR dokonuje się w formie dokumentu elektronicznego – zgodnie ze wzorem udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Dokument powinien zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP oraz powinien zawierać oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia do Rejestru BR o prawdziwości informacji zgłaszanych do Rejestru. Przedmiotowe oświadczenie składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Warto zauważyć, iż zgodnie z treścią ustawy termin na zgłoszenie informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych jest uzależniony od dnia wpisu spółki (tj. spółki zobligowanej do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych) do Krajowego Rejestru Sądowego. Spółki istniejące, czyli wpisane do KRS przed dniem 13 października 2019 r., są obowiązane zgłosić informacje o beneficjentach rzeczywistych w terminie 6 miesięcy od dniawejścia w życie przepisów w przedmiocie Rejestru BR, zatem do 13 kwietnia 2020 r. Natomiast spółki powstałe po dniu 13 października 2019 r. powinny zgłosić odpowiednie informacje nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS. W przypadku zmiany przekazanych danych termin jest analogiczny dla ww. podmiotów, tj. 7 dni od ich zmiany.
Przepisy konstytuujące Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych w naszej ocenie można uznać za obiektywnie skomplikowane. Niemniej nie należy bagatelizować nowych obowiązków, w szczególności z uwagi na fakt, iż niedopełnienie ich może skutkować nałożeniem na spółkę kary pieniężnej do wysokości 1 000 000 zł. Dodatkowo, osoby uprawnione do reprezentacji spółki, będą ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezgłoszeniem w ustawowym terminie odpowiednich danych, ich zmian, a także zgłoszeniem nieprawdziwych informacji.
