Zakończenie roku, patrząc z perspektywy rozliczeń podatkowych, to zawsze czas szczególny i niestety nie mamy w tym wypadku na myśli Świąt Bożego Narodzenia. Z jednej strony działy księgowo-finansowe firm albo „zamykają rok” albo się do tego przygotowują. W tym też okresie pojawia się zwiększone zainteresowanie tym, co podatkowo przyniesie Nowy Rok, a zazwyczaj przynosi kolejne zmiany (niekoniecznie korzystne). W 2021 roku jedną z takich zmian będzie wprowadzenie słynnego już podatku cukrowego.
Formalnie nie jest to podatek tak jak na przykład podatek PIT czy VAT, lecz danina- określana jest jako „opłata od środków spożywczych”. Nadrzędnym celem, który uzasadnia wprowadzenie tej opłaty była troska o zdrowie przeciętnego Kowalskiego. W teorii ma działać to w ten sposób, że Jan Kowalski ma zniechęcić się do kupowania napojów słodzonych lub tych zawierających w swoim składzie syntetycznie dodawaną kofeinę i taurynę (tzw. napoje energetyzujące) – gdyż od 01.01.2021 r. będzie płacić za nie więcej przy ladzie sklepowej. O ile nie ma wątpliwości co do szkodliwości takich napojów spożywanych w nadmiarze dla naszego zdrowia, o tyle filozofia tej ustawy może budzić wątpliwości co do realnego wpływu na nasze zdrowie (w szczególności wagę).
Poniżej prezentujemy Państwu podsumowanie założeń tzw. podatku cukrowego.
Prezentowane zmiany wynikają z ustawy, w tym z dnia 14 lutego 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów (Dz. U. z 2020 r., poz. 1492) i wprowadzają nie tylko opłatę cukrową, ale też opłatę alkoholową (tzw. opłatę od małpek, ale o tej opłacie szerzej w innym artykule).
Jak już wspomnieliśmy opłata od napojów słodzących nie jest wprawdzie podatkiem, ponieważ w głównej mierze ma zasilać budżet Narodowego Funduszu Zdrowia. Normy dotyczące opłaty cukrowej nowelizują ustawę z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym, która to będzie regulować zasady pobierania opłaty od napojów z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących oraz kofeiny lub tauryny.
Opłacie cukrowej będzie podlegało wprowadzanie na rynek krajowy napojów z dodatkiem:
1) cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje oraz substancji słodzących,
2)kofeiny lub tauryny.
Zgodnie z ustawą napojem jest wyrób w postaci napoju oraz syrop będący środkiem spożywczym. Są to produkty ujęte w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasach 10.32, czyli soki z owoców i warzyw i 10.89 pozostałe artykuły spożywcze, gdzie indziej niesklasyfikowane oraz w dziale 11 PKWIU- napoje.
W ich składzie musi być obecna co najmniej jedna z substancji wskazanych w ustawie, czyli cukier, określone substancje słodzące, kofeina, tauryna (są to na przykład popularne napoje gazowane i niegazowane, nektary, soki, energetyki, napoje izotoniczne, wody smakowe).
Co istotne nie podlegają opłacie cukrowej produkty, w których substancje słodzące, cukry, kofeina występują naturalnie. Przez substancje występujące naturalnie należy rozumieć te substancje, które nie zostały dodane do produktu dodatkowo, celowo, ale są w jego składzie wskutek naturalnego występowania, mowa tu np. o naturalnych sokach wyciskanych, kawie lub naparach kawowych.
Ustawa wymienia także siedem kategorii produktów wskazanych, które nie będą polegały opłacie cukrowej. Są nimi napoje wprowadzone na rynek krajowy:
1) będące wyrobami medycznymi,
2) będące suplementami diety,
3) będące żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, preparatami do początkowego żywienia niemowląt, preparatami do dalszego żywienia niemowląt,
4) będące wyrobami akcyzowymi
5) w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego oraz zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju;
6) będące roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi,
7) będące wyrobami, w których na pierwszym miejscu w wykazie składników znajduje się mleko albo jego przetwory.
Ustawa przewiduje zróżnicowanie wysokości opłaty, przeliczając zawartość cukrów w 100 ml produktu.
Przykładowo na wysokość opłaty składają się następujące części:
1) 0,50 zł za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju, lub za zawartość w jakiejkolwiek ilości co najmniej jednej substancji słodzącej,
2) 0,05 zł za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju
– w przeliczeniu na litr napoju.
Dodatkowo należy wskazać, że w przypadku napoi zawierających dodatek kofeiny lub tauryny opłata ma wynosić 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju.
Obowiązek zapłaty opłaty powstanie z dniem wprowadzenia na rynek krajowy napoju. Zatem obowiązek zapłaty powstanie (pod pewnymi wyjątkami) przede wszystkim z chwilą wprowadzenia napoju do pierwszego punktu, w którym jest prowadzona sprzedaż detaliczna.
Kto będzie musiał płacić tzw. opłatę cukrową? Odpowiedź daje oczywiście ustawa i stanowi ona, że obowiązek zapłaty opłaty cukrowej ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej będącej:
1) podmiotem sprzedającym napoje do punktów sprzedaży detalicznej;
2)podmiotem prowadzącym sprzedaż detaliczną napojów w przypadku: producenta, podmiotu nabywającego napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju;
3) zamawiającym, w przypadku, gdy skład napoju objętego opłatą stanowi element umowy zawartej przez producenta a dotyczącej produkcji tego napoju dla zamawiającego.
Zatem w uproszczeniu można przyjąć, że podmiotem zobowiązanym do zapłaty opłaty cukrowej ma być ten, kto co do zasady będzie hurtowo sprzedawał takie towary- ale również detalista, gdy od sprzedawanych towarów wcześniej nie uiszczono opłaty cukrowej (na wcześniejszym etapie obrotu).
Podmioty obowiązane do zapłaty opłaty będą składać w postaci elektronicznej informację, opatrzoną podpisem kwalifikowanym, według wzoru jaki zostanie ustalony w odrębnym rozporządzeniu. Termin uiszczenia opłaty będzie upływał 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja.
Opłatę należy przekazywać na rachunek właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
I uwaga! W sytuacji nieterminowego uiszczania opłaty naczelnik urzędu skarbowego ustali, w drodze decyzji, dodatkową opłatę w wysokości odpowiadającej 50% kwoty należnej opłaty.
Tak mniej więcej wygląda zarys uregulowań „podatku cukrowego”. W następnym artykule przedstawimy Państwu zagadnienia praktyczne zw. funkcjonowaniem tego podatku w formie Q&A.
