W związku z tym, że epidemia COVID-19 w większości przypadków negatywnie wpłynęła na sytuację finansową przedsiębiorstw, pragniemy przypomnieć o potencjalnej (często zapominanej) możliwości skorzystania z regulacji art. 15cb ustawy o CIT, który pozwala na zaliczenie w ciężar podatkowych kosztów uzyskania przychodu hipotetycznych odsetek od dopłat oraz zatrzymanego w spółce zysku.
Przyczyny wprowadzenia regulacji
W przypadku finansowania działalności w formie pożyczek lub kredytów, koszty obsługi takich długów stanowią podatkowe koszty uzyskania przychodu. W związku z tym wprowadzona od 1 stycznia 2019 roku regulacja (która swoje zastosowanie znajduje co do zasady po raz pierwszy do roku podatkowego rozpoczętego po dniu 31 grudnia 2019 roku[1]) miała na celu uatrakcyjnić pod kątem podatkowym finansowanie działalności kapitałem własnym, a co za tym idzie w niektórych przypadkach ograniczyć posiłkowanie się finansowaniem zewnętrznym. Omawiana ulga pozwala więc rozpoznać koszty podatkowe bez faktycznego poniesienia wydatku (w postaci zapłaty odsetek).
Podstawowe założenia regulacji
Jako że COVID-19 -lub też optymistycznie zakładając plany nowych inwestycji- w wielu przypadkach wiążą się podjęciem decyzji o dopłatach/ przekazaniu zysku na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki, przypominamy, iż:
1. Koszt podatkowy w związku z hipotetycznymi odsetkami stanowi kwota odpowiadająca iloczynowi stopy referencyjnej NBP obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy powiększonej o 1 punkt procentowy oraz kwoty:
– dopłaty wniesionej do spółki w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach lub
– zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki.
2. Podatkowy koszt uzyskania przychodu przysługuje w roku wniesienia dopłaty (za rok podatkowy, w którym dopłata została wniesiona do spółki, uznaje się rok, w którym dopłata wpłynęła na rachunek płatniczy spółki) lub podwyższenia kapitału rezerwowego lub zapasowego oraz w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych. Sposób sformułowania przepisu prowadzi do wniosku, że zaliczenie w ciężar kosztu hipotetycznych odsetek następuje już w trakcie roku podatkowego, a więc wpływa na wysokość zaliczek na podatek.
3. Łączna kwota kosztów uzyskania przychodów odliczona w roku podatkowym z tytułów wyżej wymienionych nie może przekroczyć 250 000,00 złotych;
4. Dobrodziejstwa art. 15cb ustawy o CIT nie stosuje się do dopłat i zysków przeznaczonych na pokrycie starty bilansowej.
5. Możliwość uwzględniania jako koszt podatkowy hipotetycznych odsetek od kapitału własnego istnieje jedynie, gdy zwrot dopłaty lub podział i wypłata zysku nastąpi nie wcześniej niż po upływie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym ta dopłata została wniesiona do spółki albo została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce. Powyższa zasada ma zastosowanie także w przypadku podjęcia uchwały o zwiększeniu kapitału zakładowego spółki z zysków zatrzymanych w spółce korzystającej z omawianego odliczenia.
6. Jeśli dopłata zostanie zwrócona przed upływem wyżej wskazanego terminu to w roku podatkowym, w którym dokonano zwrotu, przychodem jest wartość odpowiadająca odliczonym z tego tytułu hipotetycznych odsetek. Powyżej opisany mechanizm dotyczy również wypłaty zysku wspólnikom przed końcem 3 letniego okresu (por. odpowiedź MF z dnia 8 lipca 2020 roku na zapytanie nr 1075 posła Grzegorza Gaża) a także sytuacji, gdy spółka korzystająca z rozpoznania w kosztach uzyskania przychodu hipotetycznych odsetek zostanie przejęta w wyniku łącznia albo podziału albo przekształcona w spółkę niebędącą osobą prawną przed upływem omawianego trzyletniego terminu (w takim wypadku na dzień na dzień poprzedzający dzień przejęcia albo przekształcenia ustala się przychód w wysokości odpowiadającej odliczonym kosztom uzyskania przychodów).
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
Podkreślamy jednak, iż z dniem 1 stycznia 2021 roku do wyżej wskazanych regulacji wprowadzona została kolejna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Zgodnie z treścią klauzuli, rozpoznanie podatkowo hipotetycznych odsetek nie ma zastosowania w sytuacji, gdy decyzja o dopłatach lub zatrzymaniu zysku została podjęta bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej związanej z zaliczeniem odsetek w ciężar podatkowy.
Wprowadzona klauzula niestety w wielu przypadkach odstraszać będzie od korzystania z dobrodziejstwa art. 15cb ustawy o CIT- w szczególności, jeśli do tej pory dopłaty lub zatrzymanie zysku na kapitale zapasowym lub rezerwowym nie miały miejsca, a podatnik nie posiada wiarygodnego ekonomicznego (poza podatkowego) uzasadnienia podjętych działań.
[1] Art. 10 ustawy zmieniającej
