Z dniem 1 stycznia 2021 roku weszły w życie zmiany dotyczące obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych odnośnie transakcji realizowanych z podmiotami z rajów podatkowych.
Niewątpliwie nowelizacja ta nie należy do korzystnych dla podatników, gdyż znacząco rozszerzyła katalog przypadków objętych obowiązkiem dokumentacyjnym.
Obowiązek dokumentacyjny na podstawie przepisów obowiązujących w latach 2019-2020
Przypomnijmy więc raz jeszcze, że przed nowelizacją, na podstawie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 roku, obowiązek dokumentacyjny ograniczał się co do zasady do następujących sytuacji:
- dokonywania (bezpośrednio lub pośrednio) zapłaty należności na rzecz podmiotu z raju podatkowego, o ile łączna kwota wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku obrotowym łączna kwota wymagalnych w tym roku świadczeń przekracza 100 000 PLN;
- zawierania z podmiotem z raju podatkowego umowy spółki niebędącej osobą prawną (gdy łączna wartość wniesionych wkładów przekracza 100 000 PLN) lub umowy wspólnego przedsięwzięcia (gdy wartość wspólnie realizowanego przedsięwzięcia przekracza 100 000 PLN).
Obowiązek dokumentacyjny na podstawie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2021 roku
Z kolei, na podstawie nowelizacji, obowiązek dokumentacyjny w związku z transakcjami z podmiotami z rajów podatkowych dotyczy:
- transakcji innych niż transakcja kontrolowana zawieranej z podmiotem z raju podatkowego, o ile wartość tej transakcji za rok podatkowy (lub obrotowy w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi) przekracza 100 000 PLN;
a ponadto:
- transakcji kontrolowanej lub innej niż kontrolowana, jeżeli rzeczywisty właściciel jest z raju podatkowego oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy (lub obrotowy) przekracza 500 000 PLN.
Co więcej, dodatkowo lokalna dokumentacja cen transferowych zawierać ma uzasadnienie gospodarcze transakcji z podmiotem z raju podatkowego- w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych.
Mając na uwadze powyższe, z dniem 1 stycznia 2021 roku potencjalny obowiązek dokumentacyjny (obejmujący uzasadnienie gospodarcze) został rozszerzony na transakcje przychodowe, a dodatkowo dotyczyć on może także sytuacji, gdy rzeczywisty właściciel naszego kontrahenta jest z raju podatkowego.
Co ważne, wprowadzono ustawowo domniemanie, zgodnie z którym rzeczywisty właściciel jest z raju podatkowego, jeśli druga strona transakcji przekraczającej próg 500 000 PLN dokonuje w roku podatkowym (lub obrotowym) rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego. Przy ustaleniu tej okoliczności polski podatnik jest zobowiązany do dochowania należytej staranności.
W związku z licznymi wątpliwościami interpretacyjnymi w zakresie wprowadzonego domniemania, pojawił się projekt objaśnień z 2 marca 2021 roku, których celem jest odniesienie się do należytej staranności odnośnie weryfikacji rozliczeń drugiej strony transakcji z podmiotem rajowym.
Zgodnie z treścią projektu objaśnień, domniemanie znajduje zastosowanie w przypadku ustalenia, że druga strona dokonuje w roku podatkowym (lub obrotowym) polskiego podatnika uregulowania jakichkolwiek rozrachunków z podmiotem rajowym.
Powstała więc podstawowa wątpliwość- w jaki sposób polski podatnik ma zweryfikować, czy jego kontrahent dokonywał transakcji z rajem podatkowym?
Zgodnie z projektem objaśnień, w przypadku gdy kontrahent nie jest podmiotem powiązanym, wystarczające jest (teoretycznie) pozyskanie oświadczenia wiedzy od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że nie dokonała ona w roku podatkowym podatnika żadnych rozliczeń z podmiotem rajowym. Przy czym zastrzeżono, iż nie można przyjąć dochowania należytej staranności, gdy podatnikowi dostępne są informacje, na podstawie których wiedział (lub powinien wiedzieć), że otrzymane oświadczenie nie jest zgodne z rzeczywistością.
W przypadku z kolei, gdy kontrahent polskiego podatnika jest podmiotem z nim powiązanym, dochowanie standardu należytej staranności nie może ograniczać się jedynie do uzyskania stosownego oświadczenia. Zgodnie z projektem objaśnień dodatkowymi źródłami informacji mogą być w takiej sytuacji przykładowo:
- dokumentacja cen transferowych (local file, master file);
- informacja CbC;
- sprawozdanie finansowe wraz z raportem oraz opinią biegłego rewidenta;
- struktura właścicielska;
- opinia przedstawiciela zawodu zaufania publicznego (np. biegły rewident, adwokat, doradca podatkowy).
Należy więc zauważyć, iż nowe regulacje w zakresie cen transferowych mogą okazać się wielkim wyzwaniem dla polskich podatników pod kątem weryfikacji kontrahentów. Problematyka ta będzie dotyczyć przede wszystkim podmiotów niepowiązanych, gdyż co do zasady zdecydowanie trudniej będzie uzyskać od nich stosowne oświadczenie.
Aktualnie oczekujemy na oficjalne objaśnienia podatkowe- być może rozwieją one chociaż część wątpliwości, które budzi projekt objaśnień.
Niemniej, już na chwilę obecną warto wdrażać stosowne procedury dotyczące należytej staranności w zakresie transakcji z podmiotami z rajów podatkowych.
