Od 1 lipca 2021 r. istnieje możliwość rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w formie prostej spółki akcyjnej. Niniejsze jest podyktowane nowelizacją kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z treścią przepisu art. 300 (1) KSH:
§ 1. Prosta spółka akcyjna może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§ 2. Spółka nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
§ 3. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.
§ 4. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
W odróżnieniu od znanych na rynku spółek kapitałowych – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej – PSA nie będzie posiadała kapitału zakładowego, tylko kapitał akcyjny, o minimalnej wartości 1 zł. Co istotne wartość kapitału akcyjnego PSA nie stanowi elementu umowy spółki – stąd zmiany jego wartości nie korelują z obowiązkiem zmiany umowy spółki. Do powstania spółki wymaga się:
1) zawarcia umowy spółki, która to powinna być zawarta w formie aktu notarialnego lub przy wykorzystaniu wzorca umowy w systemie teleinformatycznym, opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym[1] ;
2) ustanowienia organów spółki wymaganych przez ustawę lub umowę spółki, tj. zarządu/ rady dyrektorów; rady nadzorczej, jeżeli umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej;
3) wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału akcyjnego co najmniej w kwocie 1 złoty. Wkłady powinny zostać wniesione do spółki w całości w ciągu trzech lat od dnia wpisu spółki do rejestru i powinny być zaliczane równomiernie na pokrycie wszystkich akcji akcjonariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
4) wpisu do rejestru.
W ramach PSA będzie możliwe objęcie akcji za pracę lub świadczenie usług na rzecz spółki, który to wkład zgodnie z przepisami statuującymi PSA jest bezwartościowy. Tym samym, jeden akcjonariusz może wnieść wkład pieniężny, a inny objąć akcje za prace lub świadczenie usług na rzecz spółki. Powyższe rozwiązanie współgra z normą art. 300 (2) KSH: Akcje nie posiadają wartości nominalnej, nie stanowią części kapitału akcyjnego i są niepodzielne. W konsekwencji, akcjonariusze będą mogli swobodnie kształtować podział akcji i wkłady na ich pokrycie.
Szczególną uwagę należy poświęcić art. 300 (15) KSH zgodnie z nim, m.in.: Akcjonariusz ma prawo do udziału w zysku oraz prawo do wypłaty z kapitału akcyjnego w kwocie wynikającej z rocznego sprawozdania finansowego, która została przeznaczona do wypłaty w uchwale akcjonariuszy, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W efekcie, na wypłatę dywidendy w PSA – inaczej niż w pozostałych spółkach kapitałowych – może być przeznaczony nie tylko zysk, ale również zgromadzony wcześniej kapitał akcyjny. Omawiane rozwiązanie skutkowało dodaniem do ustaw podatkowych art. 24 ust. 5 pkt 1c ustawy o PIT oraz art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. n ustawy o CIT wskazującymi, że przychodami z udziału w zyskach osób prawnych będą również przychody ze zmniejszenia kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej. Wypłata z kapitału akcyjnego na gruncie podatków dochodowych powinna być traktowana podobnie jak wypłata dywidendy, w rezultacie należny będzie od niej zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19 % kwoty wypłaconej z kapitału akcyjnego.
W dalszej kolejności wyjaśnienia wymaga, że akcje nie maja formy dokumentu. Podlegają zarejestrowaniu w rejestrze akcjonariuszy. Z kolei rejestr akcjonariuszy prowadzi:
1) podmiot, który na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2286, 2243 i 2244 oraz z 2019 r. poz. 730, 875 i 1655) jest uprawniony do prowadzenia rachunków papierów wartościowych;
2) notariusz prowadzący kancelarię notarialną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wybór podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy wymaga uchwały akcjonariuszy. Przy zawiązaniu spółki wyboru dokonują akcjonariusze. Spółka jest obowiązana do niezwłocznego zawarcia umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy. Rejestr akcjonariuszy jest jawny dla spółki i każdego akcjonariusza.
Akcje są zbywalne, z zastrzeżeniem, że akcje nie mogą być dopuszczane ani wprowadzane do obrotu zorganizowanego w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi. Zbycie lub obciążenie akcji powinno być dokonane w formie dokumentowej pod rygorem nieważności – wystarczy więc nawet posłużenie się zwykła formą mailową.
Uchwały akcjonariuszy są podejmowane na walnym zgromadzeniu albo poza walnym zgromadzeniem na piśmie albo przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.
Konkludując, prosta spółka akcyjna bazuje na przepisach dotyczących znanych dotychczas spółek kapitałowych, tj. s p. z o.o. jak i spółki akcyjnej, niemniej pojawiają się też nowe rozwiązania jak akcje bez wartości nominalnej, uproszczenia w przedmiocie zbywania akcji, organ w postaci rady dyrektorów, czy też dopuszczalność obejmowania akcji w zamian za pracę/ świadczenie usług.
[1] W przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie akcji pierwszej emisji wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne
