W dniu 27.06.2018 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w połączonych sprawach francuskich spółek SGI i Valeriane SNC (sprawy C-459/17 i C 460/17) – w ramach odpowiedzi na pytanie prejudycjalne. W sprawach tych TSUE uznał, że dla pozbawienie podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego – wystarczające jest, aby organ ustalił, iż do przedmiotowych dostaw towarów nie doszło, bez konieczności badania tzw. dobrej wiary podatnika.
Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym. Podatnicy – spółki prawa francuskiego dokonywały nabyć środków produkcyjnych w celu oddania ich w najem innym przedsiębiorstwom. W wyniku kontroli dokonanej przez francuskie organy – zakwestionowały prawo do odliczenia VAT na podstawie faktur zakupowych podnosząc fakt, że nie odpowiadały one żadnej rzeczywistej dostawie. Decyzje podatkowe zostały zaskarżone przez obydwie spółki – w skutek czego spór finalnie miał rozstrzygnąć francuski sąd administracyjny (Rada Stanu). Sąd ten zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do TSUE, czy dla pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT wystarczające jest wykazanie, że do transakcji nie doszło czy też konieczne jest dodatkowe wykazanie braku dobrej wiary podatnika. TSUE orzekł, że dobra lub zła wiara podatnika wnoszącego o odliczenie VAT w sytuacji, gdy dostawa nie została rzeczywiście dokonana nie ma znaczenia.
Powyższy wyrok wpisuje się w jednolitą linię orzeczniczą TSUE, zgodnie z którą brak realnej dostawy towarów lub świadczenia usług sprzeciwia się w przyznaniu podatnikowi prawa do odliczenia – przykładowo sprawa C-572/11 Menidzherski biznes reshenia. Ponadto TSUE podnosi, że dla prawa do odliczenia kluczowym warunkiem jest tzw. warunek materialny transakcji – czyli realny przepływ towarów lub wyświadczenie usługi.
Powyższe stanowisko prezentują również, krajowe sądy administracyjne np. w wyrokach: NSA z 11.02.2014 r., I FSK 390/13; NSA z 01.12.2016 r., I FSK 697/15; WSA w Warszawie z 06.02.2015 r., III SA/Wa 3726/14. W wyrokach tych sądy administracyjne często akcentują, że podatek VAT jest podatkiem od realnego obrotu towarem lub dokonanych usług a nie od obrotu fakturami. W ślad za sądami administracyjnymi chętnie podążają organy podatkowe, niejednokrotnie niestety zapominając, że powyższa zasada powinna odnosić się do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego – inaczej mówiąc fikcyjność transakcji została przez organ udowodniona a nie jak to ma często miejsce uprawdopodobniona.
Prezentowany wyrok TSUE pokazuje dobitnie jak ważne jest wdrożenie odpowiednich mechanizmów biznesowych pozwalających uniknąć uwikłanie się w relacje biznesowe z nieuczciwymi kontrahentami oraz bieżący monitoring transakcji realizowanych przez podatników.
