Wydaje się, że udzielenie przez kontrahenta obniżki ceny zakupu towarów importowanych może wywołać podobne skutki jak w przypadku udzielenia rabatu posprzedażowego w przypadku zakupu krajowego. Z uwagi na pewne odmienności w rozliczaniu VAT od importu, jak również samego cła w imporcie, skutki podatkowe prezentują się nieco inaczej.
Zgodnie z ogólną regułą dotyczącą korygowania podstawy opodatkowania VAT w przypadku udzielenia rabatu potransakcyjnego, tj. art. 29a ust. 10 VAT, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się m.in. o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. W przypadku importu towarów zastosowanie jednak mają przepisy szczególne ustawy VAT.
Jak stanowi art. 30b ust. 1 VAT, podstawą opodatkowania z tytułu importu towarów jest wartość celna powiększona o należne cło. Jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy.
Generalnie rzecz biorąc, podstawa opodatkowania VAT w imporcie jest wartość celna powiększona o należne cło. Rozliczenie VAT od importu towarów co do zasady odbywa się poprzez wykazanie należnego podatku VAT w zgłoszeniu celnym. Tym samym wartość podatku VAT od importu jest uzależniona od wykazanej wartości celnej (także od długu celnego, jeśli dla danego towaru była przewidziana stawka cła inna niż 0%). Aby móc skorygować VAT od importu w pierwszej kolejności należy skorygować wartość celną towaru – inaczej mówiąc należy skorygować zgłoszenie celne.
Kluczowe znaczenie zatem maja w tym zakresie przepisy celne odnoszące się do możliwości krygowania wartości celnej w przypadku udzielenia przez sprzedawcę rabatu po wprowadzeniu towaru na obszar celny UE (po odprawie celnej).
Zgodnie z art. 70 ust. 1 Unijnego kodeksu celnego (UKC), zasadniczą podstawą wartości celnej towarów jest wartość transakcyjna, tj. cena faktycznie zapłacona lub należna za towary, gdy zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii, w razie potrzeby skorygowana.
Kwestie udzielanych rabatów zostały uregulowane w art. 130 Rozporządzenia Wykonawczego (przepisy wykonawcze do UKC). Zgodnie z jego brzmieniem uwzględnia się rabaty, jeżeli w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego umowa sprzedaży przewiduje stosowanie rabatów i określa ich wysokość. Rabaty z tytułu wcześniejszej zapłaty (zwane skontem) są uwzględniane w odniesieniu do towarów, których cena nie została faktycznie zapłacona w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego. Nie uwzględnia się zaś rabatów wynikających ze zmian w umowie, które nastąpiły po przyjęciu zgłoszenia celnego. W praktyce obniżenie ceny towaru po odprawie celnej nie będzie stanowić przesłanki obniżenia jego wartości celnej oraz odzyskania części zapłaconego cła. Niższa cena w korekcie faktury powinna wynikać z wcześniejszych ustaleń sprzedawcy i kupującego, a na potwierdzenie tych ustaleń zgłaszający powinien przedstawić odpowiednie dowody. Wartość towaru powinna być jednak skorygowana, gdy niższa cena została pierwotnie ustalona, a faktura zawierała błąd, który został wyeliminowany korektą.
Skoro zatem udzielony rabat, będzie dokonany dopiero po przyjęciu zgłoszenia celnego (po odprawie celnej) to zdarzenie to nie spowoduje również korekty VAT uiszczanego (rozliczanego przy imporcie towarów). Tym samym nie znajdzie zastosowania przepis art. 29a ust. 10 VAT.
Mając jednak na względzie powyższe powstaje problem zachowania prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu importu w sytuacji, gdy z obiektywnych okoliczności wynika, iż w sensie ekonomicznym nie dojdzie do definitywnej zapłaty 100% ceny (rabat na określony %). W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 40 ustawy VAT.
Zgodnie z art. 40 VAT, w przypadku, gdy kwota podatku została nadpłacona, podatnikowi nie przysługuje zwrot nadpłaconego podatku, jeżeli kwota nadpłaconego w imporcie podatku pomniejszyła kwotę podatku należnego. Z treści art. 40 VAT wynika więc, że w przypadku not obniżających cenę dokumentujących rabaty udzielone podatnikowi, nie ma obowiązku korygowania podatku naliczonego z tytułu importu towarów i wnioskowania o korektę podatku należnego wykazanego w zgłoszeniu celnym (stosownie do art. 33 ust. 3 VAT).
Uproszczenie to jest uzasadnione względem praktycznym – nadpłatę podatku podatnik odbiera poprzez obniżenie VAT należnego o VAT naliczony od importu towarów. W prawomocnym wyroku WSA w Lublinie z 22.04.2016 r., I SA/Lu 1356/15, wskazał, że: „Rozwiązanie przyjęte w art. 40 u.p.t.u. pozwala na uproszczenie rozliczeń. Jeżeli podatnik odliczył podatek naliczony, a następnie okaże się, że kwota podatku zapłacona przy imporcie towarów została nadpłacona, podatnik może, na podstawie tego przepisu, zachować dotychczasowe odliczenie – jednocześnie nie nabywa prawa do ubiegania się o zwrot nadpłaty.” Jeżeli podatnik dokonał odliczenia nadpłaconego podatku w deklaracji, wówczas nie przysługuje mu już zwrot tego podatku.
