Stosownie do art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, prawo do zwolnienia dywidendowego przysługuje, jeżeli spełnione są poniższe warunki:
- wypłacającym dywidendę jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej,
- uzyskującym dochody (przychody) z dywidend jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
- spółka otrzymująca dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacające dywidendę,
- spółka otrzymująca dywidendę nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.
Powyższy przepis, w naszej ocenie, nie odnosi się do konieczności badania statusu beneficjenta rzeczywistego odbiorcy dywidend. Stąd też racjonalne wydaje się korzystniejsze dla podatników stanowisko, zgodnie z którym aby skorzystać ze zwolnienia nie jest wymagane sprawdzenie czy odbiorca jest rzeczywistym właścicielem dywidendy.
W związku z wprowadzeniem do naszych przepisów podatku dochodowego zasad należytej staranności, coraz częściej organy pochylają się nad koniecznością badania beneficjenta rzeczywistego z perspektywy wypłacanych dywidend.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 11 marca 2020 r.
(I SA/Wr 977/19) do skorzystania ze zwolnienia wystarczy spełnienie przesłanek określonych w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, tym samym nie ma wymogu weryfikacji odbiorcy dywidendy w kontekście statusu beneficjenta rzeczywistego.
Jednak odmienne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 9 lipca 2021 r. (I SA/Po 230/21). Sąd uznał, że ustalenie statusu rzeczywistego właściciela jest niezbędne do dokonania całościowej oceny, czy struktura prowadząca do wypłaty dywidendy nie jest strukturą sztuczną, co wyklucza możliwość zastosowana zwolnienia podatkowego. W konsekwencji, aby skorzystać ze zwolnienia należy zbadać status beneficjenta rzeczywistego odbiorcy dywidendy.
W przedmiotowej sprawie Spółka zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z pytaniem o możliwość zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego w sytuacji, gdy wypłaci dywidendę swojemu jedynemu udziałowcowi i zostaną spełnione wszystkie wymagania z art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, ale Spółka nie zweryfikuje statusu BO (beneficial owner) lub będzie mieć informacje, że odbiorca dywidendy nie jest jej beneficjentem rzeczywistym.
Spółka stwierdziła, że nie musi badać czy odbiorca należności jest jej rzeczywistym właścicielem, aby zastosować zwolnienie od opodatkowania dywidendy, o którym mowa w art. 22 ust. 4 CIT.
Dyrektor KIS uznał to stanowisko za nieprawidłowe, przy czym wskazał, że dla skorzystania ze zwolnienia z zapłaty podatku u źródła przy wypłacie dywidendy konieczne jest posiadanie statusu rzeczywistego właściciela po stronie odbiorcy takiej płatności.
Sąd podzielił pogląd organu zaznaczając, że aby zastosować zwolnienie z art. 22 ust. 4 CIT płatnik zobowiązany jest do przeprowadzenia pełnej weryfikacji warunków umożliwiających skorzystanie ze zwolnienia, zachowując przy tym należytą staranność, w ramach której, zdaniem sądu, mieści się weryfikacja statusu rzeczywistego właściciela w stosunku do otrzymanej należności.
Co więcej, w wyroku podkreślono, że w przypadku, gdy płatnik będzie posiadał informacje, że odbiorca dywidendy nie jest jej rzeczywistym właścicielem nie będzie możliwości zastosowania przedmiotowego zwolnienia.
Powyższe świadczy o tym, iż ww. sąd uznaje weryfikację kontrahenta z perspektywy beneficjenta rzeczywistego za przejaw należytej staranności. Przy czym należy zauważyć, iż sama należyta staranność nie została zdefiniowana, w związku z czym jej granice nie są określone. Tym samym, wykładnia tego pojęcia może się różnić w zależności od okoliczności danej sprawy.
Najświeższe orzecznictwo i coraz bardziej profiskalne podejście organów do zasad należytej staranności w podatku u źródła prowadzi do konieczności zaimplementowania stosownych procedur podatkowych. Naczelnym celem takiej procedury jest obniżenie ryzyka zakwestionowania przez organy możliwości skorzystania z omawianego zwolnienia podatkowego.
Dodając do tego obowiązki raportowe MDR i wprowadzenie obowiązku przygotowywania strategii podatkowej, konieczność rzetelnej weryfikacji beneficjentów rzeczywistych przy wypłacie dywidendy staje się faktem.
